Seizoensproduct van de maand: kastanjes

De herfst heeft nu echt zijn intrede gedaan in het land en bij herfst hoort voor mij kastanjes rapen in het park. Kastanjes kan je vinden vanaf begin september tot hartje winter, maar ze zijn op hun best vanaf midden oktober tot eind november.

Tam of wild?

Het grootste verschil tussen een tamme en een wilde kastanje is toch wel de mogelijkheid om opgegeten te worden. Wilde kastanjes of paardenkastanjes zijn heel bitter van smaak en veroorzaken krampen en darmklachten als ze gegeten worden. Tamme kastanjes daarentegen hebben een zoetere smaak.
Tamme kastanjes kan je makkelijk van hun wilde broertjes onderscheiden door op twee zaken te letten. Enerzijds is er de bolster. Ze hebben namelijk fijnere stekels dan de paardenkastanje. Ook hebben tamme kastanjes een wit pluimpje bovenaan.

De reizende kastanje

Heel lang werd gedacht dat de Romeinen de tamme kastanje naar onze streken hadden gebracht. Ondertussen heeft onderzoek uitgewezen dat de boom al in Noord en West Europa voorkwam in 200 voor Christus. Voornamelijk in het warmere Rijndal deed de boom het erg goed. De romeinen waren echter wel diegene die de kastanje echt begonnen te cultiveren. Hun grote legioenen vroegen namelijk ook grote voedselvoorraden en de kastanje was ideaal om te verbouwen. Romeinse soldaten kregen voor elke grote strijd een bordje kastanjepap voorgeschoteld.  Het zijn trouwens diezelfde Romeinen die de kastanje meebrachten naar België en Nederland.

Kastanjebrood?

In de late 19^de eeuw was de kastanje vooral bekend als voedsel voor de armen. Voornamelijk op het platteland werden kastanjes regelmatig gebruikt als vervanging voor graanproducten. De kastanje wordt niet voor niets soms de broodboom genoemd.

Gezond?

Tamme kastanjes zijn eigenlijk noten, maar ze bevatten tot achtmaal minder vet dan andere oliehoudende bolstervruchten (walnoten, beukennoten,….) Wel bevat de tamme kastanje veel meer koolhydraten dan andere noten. Hierdoor is de smaak van de kastanje een beetje droog en kan hij zelf vermalen worden tot glutenvrij meel.
De gedroogde vrucht van de tamme kastanje bevat veel kalium, fosfor, magnesium, natrium, calcium, vitamine B1 & B2.

In voorraad?

De tamme kastanje is een fragiele vrucht. Hij kan maximum twee à drie weken bewaard worden in de groenten lade van je koelkast. De kastanjes zijn nog korte houdbaar als je ze op kamertemperatuur bewaard. Heb je echter een grote hoeveelheid kastanjes bij elkaar gesprokkeld in het bos, dan kan je de vruchten ook invriezen. Je pelt de kastanjes dan een keertje en vriest ze rauw in. Pas na het ontdooien kook je de vruchten om de tweede fijnere pel te verwijderen.

De culinaire kastanje…

Zelfgeraapte kastanjes moet je natuurlijk nog zelf pellen en verder klaarmaken. Maar wist je dat je ook kant en klare kastanjes kan kopen? Tijdens de winter en het wildseizoen koop je voorgekookte kastanjes vacuum verpakt in de supermarkt. Deze vruchten zijn klaar om onmiddellijk verwerkt te worden. Kastanjepuree om te verwerken in stoofpotjes, soepen en sauzen vind je ook vaak gewoon in je lokale supermarkt.
Kastanjepasta is dan weer een echte Franse specialiteit. Gemaakt van kastanjes uit de Ardeche en soms met een vleugje vanille eraan toegevoegd is een echte lekkernij op een geroosterde boterham of bij een ijsje.
Nog zo een zoete lekkernij uit Frankrijk (en Italië) is de Marron Glacé. Kastanjes die in suikersiroop geglaceerd worden en zo uit het vuistje als snoepje kunnen gegeten worden.

Pellen?

Om kastanjes makkelijk te pellen breng je wat water in een steelpannetje aan de kook.
Maak met een scherp mesje een kruisje in de bovenkant van de kastanjes en  breng ze gedurende 2 à 5 minuten aan de kook. De kooktijd hangt af van de grote van je kastanjes. Kook de eerste kastanje gedurende twee minuten en doe de test.
Schep de kastanjes uit het water en laat ze een beetje afkoelen. Pel de vruchten terwijl ze nog warm zijn.

Seizoensproduct van de maand: veenbessen

 

Veenbessen horen voor ons toch altijd een beetje bij het wildseizoen. Al was het maar omdat je zoveel verschillende kanten op kan met veenbessencompote. Lekker bij een schijfje wildpate, een lepel door de stoofpot of gevulde peertjes met compote. Typische gerechten die tijdens deze periode bij ons op tafel verschijnen.

All american berry

De veenbes zoals ze bij ons in de supermarkt voorkomt is eigenlijk een Amerikaanse vrucht. Haar correcte naam is trouwens grote veenbes of cranberry. De cranberry is afkomstig uit Noord Amerika en komt daar voornamelijk voor Massachusetts en de veenlanden van New England. Pas in 1840 maakte wij in Europa kennis met de cranberry. Toen verging er namelijk een Amerikaans schip, geladen met houten vaten vol veenbessen, voor de kust van het Waddeneiland Terschelling.
In Europa kennen we echter wel haar kleinere broertje, namelijk de kleine veenbes. In Nederland en België komt deze bes tegenwoordig bijna niet meer voor, maar in Scandinavische landen is het een veel gebruikte vrucht in sauzen en zoete bereidingen.

 

De Indianen wisten het wel!

De Indianen in Noord Amerika gebruikte de veenbes reeds vanwege zijn medische gaven. Zo kregen Indianen met een blaasinfectie een glaasje sap van de bes en werden wonden van giftige pijlpunten gezuiverd met veenbessen. Veenbessen hebben ook een hoge voedingswaarde, waardoor ze het ideale waren om te bewaren en zo de stam door de winter te helpen. Dat bewaren gebeurde door de bessen op te leggen in ahornsiroop of het te vermengen met hertenvlees en zo te laten drogen.

Een zuur besje!

De veenbes is niet echt de lekkerste vrucht om uit het vuistje te eten. Ze heeft een hele bittere, zure en wrange smaak. Niet meteen uitnodigend om als vieruurtje een portie op te eten. Meestal worden veenbessen dan ook verwerkt tot compote met suiker, als frisse toets gebruikt in desserts of als extra smaakmaker in stoofpotjes.

Blaasontsteking?

Minstens de helft van alle vrouwen krijgt in het leven te maken met blaasinfecties. Het is zelf zo dat 25% van de vrouwen hier regelmatig last van zal krijgen. 80% van alle blaasinfecties wordt veroorzaakt door de bacterie E. Coli. De veenbes is daarom de uitgelezen vrucht om blaasinfecties te voorkomen. Ze bevat namelijk gecondenseerde tannines die een laagje leggen op de E. Coli bacterie en ervoor zorgen dat de bacterie zich niet kan vasthechten aan de wand van de blaas. Hierdoor worden de slechte bacteriën gewoon weggespoeld alvorens ze al te zware schade kunnen toebrengen.
Maar niet enkel tegen blaasinfecties is de veenbes heel doeltreffend. Ze verlaagt ook de vorming van nierstenen, ze vermindert de kans op hart en vaatziekten, door de hoge dosis vitamine C bouwt ze de weerstand verder op en ze verlaagt zelf de kans op baarmoederhalskanker, borstkanker en prostaatkanker!

Bewaren?

Veenbessen worden in onze supermarkten bijna altijd verkocht in plastiek zakjes. Probeer er toch op te letten dat je stevige, glanzende exemplaren te pakken krijgt. Veenbessen kan je makkelijk enkele weken (4 à 5 weken) in de koelkast bewaren. Wil je graag een voorraadje inslaan, dan kan je ze ook invriezen.

Seizoensproduct van de maand: pompoenen

Begin augustus beginnen we hier ten huize kookalicious af te tellen naar het moment dat de eerste pompoen bij onze groenteboer verschijnt. De weken daarna is het al pompoen wat de klok slaat!

Pompoen of meloen?

De pompoen behoort tot de familie van de meloen en de komkommer. Je kan dus al raden dat pompoenen veel vocht bevatten en weinig calorieën.
Er bestaan ongelooflijk veel pompoensoorten, die afhankelijk van hun houdbaarheid opgedeeld worden in zomerpompoenen en winterpompoenen.
Zomerpompoenen worden bijna onmiddellijk na de bloei geoogst. Waardoor hun schil heel zacht en eetbaar is. Hierdoor zijn ze ook maar heel kort houdbaar en zeker niet geschikt om bewaard te worden. De bekendste zomerpompoen is trouwens de courgette! Maar ook de patisson is bijvoorbeeld een zomerpompoen.
De winterpompoenen worden pas geoogst als ze volledig rijp zijn. Ze hebben een dikke, hardere schil die meestal niet geschikt is voor consumptie. Door hun harde schil zijn ze wel beter te bewaren.

Soorten pompoenen?

 

Je hebt natuurlijk ongelooflijk veel soorten pompoenen. Maar we zetten graag even op een rijtje welke pompoenen je in jou lokale supermarkt waarschijnlijk zal tegenkomen!

• De gewone pompoen
  Misschien een beetje ondankbaar om in dit rijtje benoemd te worden als de “gewone” pompoen, maar dit is wel de meest bekende pompoen, namelijk de enorme oranje halloweenpompoen die wel 70 kilo zwaar kunnen worden! Deze pompoenen worden dan ook vaak gebruikt als decoratie. Maar je kan er ook prima mee koken. De smaak van deze pompoen is veel minder zoet dan van de anderen, dus kan hij het beste verwerkt in chutney of confituur.
• Flespompoen (butternut pompoen)
  De flespompoen komt uit de muskaat-pompoen familie. Je herkent hem natuurlijk meteen aan zijn typische flesvorm en zijn crèmekleurige schil. Het vruchtvlees van de butternut pompoen is heel zoet en boterachtig, daar dankt hij natuurlijk zijn naam aan. Het vruchtvlees bevat ook bijna geen draadjes waardoor hij ideaal is om te verwerken in soepen, broden, taarten en puree.
• Kabocha
  De kabocha pompoen is een kleine, groene, wit-gestreepte Japanse pompoensoort. Hij mag er langst de buitenkant dan wel een beetje platgeslagen uitzien, aan de binnenkant zit hij vol zoet oranje vruchtvlees. Doordat de pompoen zo zoet smaakt is hij ideaal voor het bereiden van desserts en andere zoete bereidingen.
• Hokkaido
  De hokkaido pompoen is een Japans pompoentje met een fel oranje schil en donker oranje vruchtvlees. De hokkaido pompoen heeft een hele zachte schil, waardoor deze pompoen niet geschild hoeft te worden bij het bereiden van soep en sauzen.
• Spaghettipompoen
  De spaghettipompoen is ook weer een Japanse pompoensoort die na het koken volledig in draadjes uit elkaar valt. Net hierom is de pompoen zo populair. Hij is ideaal als glutenvrij vervangmiddel voor pasta.
• Patisson
  De patisson is een platte, schotelvormige pompoen die van smaak en kleur eigenlijk het meeste lijkt op de courgette. De patisson is de ideale pompoen om te vullen.

Hoezo geen koets?
Assepoester had geluk met haar pompoenkoets, maar wist je dat de Cinderella pompoen ook echt bestaat? Deze oude Franse pompoensoort lijkt als twee druppels water op de koets van Assepoester. Zijn echte naam is trouwens Rouge vif d’etampes.

Pompoen boven!

Je kon het daarnet al lezen. Pompoen bevat erg weinig caloriën. Gemiddeld zelfs amper 20 calorieën per 100 gram. (Om even te schetsen, dit is hetzelfde als witloof en salade.) Maar ze zijn dus niet enkel een lijnvriendelijke vrucht. Neen, ze zijn ook nog eens gezond! Zo bevat een pompoen erg veel bètacaroteen, wat een zeer sterke antioxidant is. De vrucht bevat trouwens ook nog heel veel andere vitaminen. Zo zit de pompoen vol foliumzuur, de vitamine voor elke zwangere vrouw. Verder is de pompoen rijk aan mineralen zoals kalium en magnesium.

Zei je vrucht?

Ja, want een pompoen is een vrucht en geen groenten. Over het algemeen wordt gesteld dat fruit de vrucht is van een plant met zaden. Zoals je wel weet zit een pompoen vol zaden. Daarom is hij dus fruit en geen groenten.

Pompoenpitten?

De pompoen zit vol pompoenpitten, maar gooi deze niet weg! Pompoenpitten zijn namelijk een hele gezonde snack. Hou de pitjes opzij, spoel ze onder koud water en dep ze goed droog met wat keukenpapier. Verdeel daarna de pitjes op een bakplaat en laat ze 20 minuten roosteren in een voorverwarmde oven op 75 graden. Doordat je ze roostert op een hele lage temperatuur zorg je ervoor dat de gezonde oliën volledig in tact blijven, maar je toch een lekkere geroosterde smaak krijgt! In de winkel heb je misschien al gezien dat pompoenpitjes groen zijn. Dit komt omdat kant en klaar gekochte pitten reeds gepeld zijn. Je kan de pompoenpitten echter ook ongepeld eten en dan zijn ze net zo lekker!

 

Bewaren.

Wanneer je een variant uit de winterpompoen familie kiest dan kan je de pompoen, ongesneden, tussen de 2 en de 6 maanden bewaren! Tussen de 10 en de 15 graden is de ideale temperatuur om pompoenen te bewaren. Zorg er wel voor dat de steel en de schil niet beschadigd zijn.
Eens de pompoen aangesneden is kan je het vruchtvlees nog enkele dagen in de koelkast bewaren.
Je kan pompoen ook prima invriezen. Dit doe je door het vruchtvlees in blokjes te snijden en zo in te vriezen.

Seizoensproduct: mosselen

Gezien we er lang hebben op moeten wachten, maar ze nu eindelijk zijn mogen mosselen als eerste de hoofdrol op zich nemen.

Schelp!

De mossel of mytilus edulis is een ongewerveld diertje dat tussen een schelp leeft. Zowel aan de boven als aan de onderkant heeft de mossel een schelp die zich rondom hem sluit. Wanneer je mosselen klaarmaakt is het altijd het beste om ze goed te spoelen in koud water. Zelfs wanneer op hun verpakking staat dat ze panklaar zijn! Wanneer de mosselen zich niet sluiten bij het wassen, zou het kunnen zijn dat je met een dode mossel te maken hebt. Tik een paar keer op de mosselen, sluit ze zich niet, dan kan je 100% zeker zijn dat de mossel overleden is. Gooi dit exemplaar zeker weg.

Gezond!

Mosselen zijn rijk aan eiwitten, mineralen, fosfor, ijzer, koper, seleen,….. Eigenlijk zijn mosselen erg gezond dus. Om nog maar te zwijgen van het feit dat mosselen minder dan 1% vet bevatten. Ze zijn dus ook nog eens heel vriendelijk voor de lijn. (Als je de obligate frietjes en sausjes achterwegen laat natuurlijk.)

Cholesterol?

Er wordt van mosselen wel al eens gezegd dat ze de cholesterol zouden verhogen. Ondertussen heeft onderzoek uitgewezen dat mosselen niet meer cholesterol bevatten dan andere dierlijke producten.

Nu we toch over fabeltjes bezig zijn….

Je hebt het waarschijnlijk al tientallen keren gehoord. “Mosselen eet je best in de maanden met een R.” En ja, ooit was dat zo. In lang vervlogen tijden. Dit fabeltje stamt uit de tijd dat er nog geen gekoeld transport voorhanden was. Zonder koeltransport was het namelijk te gevaarlijk om mosselen te vervoeren tijdens de warme zomermaanden. Maar vandaag de dag kan je dus ook lekkere mosselen eten in maanden zonder een r. Vanaf midden juli tot eind april is de enige echte Zeeuwse mossel volop verkrijgbaar!

One wild night?

We zullen maar meteen een aantal mannelijke lezers (en misschien ook wat vrouwelijke lezeressen) teleurstellen. Hoewel het volksgeloof anders doet vermoeden zijn mosselen geen afrodisiacum. Jammer genoeg zitten er weinig stoffen in de mossel die er zouden op kunnen wijze dat het libido effectief verhoogt wordt. Voornamelijk de vorm van de mossel deed onze voorouders dromen over wilde nachten na het eten van een portie mosselen.

En die voorouders, hoever terug gaan die dan?

Wel tot in de Romeinse tijd zo blijkt. Het eerste teruggevonden mosselrecept komt namelijk uit De re coquinaria.  Het boek zou geschreven zijn door de Romein Apicius. Het oorspronkelijke Romeinse mosselrecept was vrij sober. Het bestond uit een sausje van gefermenteerde visjes, prei, komijn, zoete witte wijn en bonenkruid. Deze bouillon werd verdunt met water en hierin werden de mosselen gaargekookt.

De lekkerste mossel!

Daarover zijn de mening natuurlijk verdeelt. Maar de meeste Belgen zullen toch zeggen dat ze het liefst van al Zeeuwse mosselen eten.  Maar ook in andere landen zijn er lekkere mosselen te vinden. Zo zijn de Franse bouchots hele vlezige mosselen. Deze mosselen worden trouwens ook heel anders gekweekt dan hun Zeeuwse broers. In Frankrijk worden de mosselen aan palen gehangen en zijn ze erg onderhevig aan de getijen van de zee. Ze raken op geen enkel ogenblik de zeebodem, waardoor zanderige mosselen minder vaak voorkomen.

Jumbo? Goudmerk?

Zeeuwse mosselen worden onderverdeeld in 5 verschillende categorieën. Deze categorieën zijn gebaseerd op het aantal mosselen die je per kilo krijgt.
Goudmerk: 37 tot 43 stuks per kilo
Jumbo: 43 tot 50 stuks per kilo
Imperial: 51 tot 60 stuks per kilo
Super: 60 tot 70 stuks per kilo
Extra: meer dan 70 stuks per kilo

Receptjes met mosselen!

Mosselen natuur zijn natuurlijk de klassieker. Met frietjes en een lekkere mosselsaus erbij. Maar tegenwoordig kan je met mosselen echt alle kanten op. Met witte wijn, kokosmelk, pastis, venkel,…..
Wij op kookalicious maakte mosselen op provencaalse wijze of probeer het heerlijke bierreceptje van collega-foodblogger Tuur met pruimen eens. Wij vonden het heerlijk!